Prometheus, insanlığın bilgi arayışını, aşırıya kaçma, istenmeyen sonuçların riskini temsil eden bir figür haline geldi. Özellikle, Romantik Çağ’da insan varlığını iyileştirme çabalarının aynı zamanda trajedi ile sonuçlanabilecek, sadece dehayı somutlaştırma örneği olarak kabul edildi (Wikipedia).
Zotto123 tarafından Prometheus’ Fire adıyla hazırlanmış resim
Güçlü teşvik ağları oluşturmak için makine öğrenimi, algoritmik tasarım ve otomasyonun kullanılabileceği, benzeri görülmemiş bir sosyoekonomik devrim ve yenilik çağındayız. Büyük güç beraberinde büyük sorumluluk getirir ve bu karmaşık sistemlerin nasıl çalıştığının köklerini anlamadan, gücü sorumlu bir şekilde kullanamayız.
Birlikte, kolektif kibirimizi incelemeli ve bu yeni “Promethean ateşi” tarafından yakılmadan ileriye giden yolu nasıl aydınlatacağımızı bulmalıyız. Bu yolculuğun etik #TokenEngineering tasarımının ortaya çıkmasıyla başlamasını öneriyoruz.
Mühendis Bakışı Olmadan Yapılan Geliştirmenin Sorunları
To·ken En·gi·neer·ing /ˈtōkən/ /enjəˈniriNG/
- Bütünsel sistem tasarımı, tokenize edilmiş ekosistemleri, yani kriptoekonomik sistemleri ve cadCAD gibi araçları kullanarak simülasyonlar tasarlamak ve doğrulamak için kullanılan teori, uygulama ve araçlara odaklanan gelişmekte olan bir mühendislik disiplini.
- Bir sorumluluk disiplini; En yüksek etik davranış ilkelerine bağlı kalmak (etik mühendisliği)
- Teori ve pratikte token mühendisliği alanını ileriye taşıyan bir topluluk. (Daha fazla detay için: Kripto Protokollerini Karmaşık Sistemler, TE Süreci Olarak Modelleme)
Mühendislik terimi, “zekilik” anlamına gelen Latince ingenium ve “uğraşmak, tasarlamak” anlamına gelen ingeniare’den türetilmiştir.
Mühendislik disiplininin topluma karşı güçlü bir etik sorumluluğu vardır. Köprüler, cep telefonları veya elektrik şebekeleri tasarlarken, bunları kullananların güvenliğini sağlamak için mühendislik ilkeleri ve uygulamalarını kullanırız. Bununla birlikte siber-fiziksel sosyo-ekonomik altyapımız neden farklı olsun ki?
Karmaşık sistemler (kripto ekonomik ağlar gibi), iyi niyetli tasarımcıların en iyi çalışmalarına rağmen, istenmeyen sonuçlar üretme eğilimindedir. Örneğin, dünyada sadece 30 ülke Bitcoin ağından daha fazla elektrik tüketiyor ve ağın yaklaşık %50’si iki maden havuzu tarafından kontrol ediliyor - Bitcoin teknik incelemesini yazarken Satoshi’nin umduğu bu muydu? Bu farkındalıkla ve cadCAD gibi yeni modelleme ve simülasyon araçlarıyla varsayımlarımızı test edebilir ve token ekosistemlerini tasarlamaya ve sürdürmeye yönelik kararların etkilerini anlayabiliriz.
Bu sistemlerin tasarımına ve parametreleştirilmesine, teşvik ve yönetişim mekanizmalarına, sistem sınırlarına ve kültürel çerçevelerine yalnızca özgürlük değil, aynı zamanda güvenliği de sağlayacak şekilde özen ve ilgi gösterilmelidir.
Şu anda bu alandaki araçlar ve mevcut bilgi dağarcığı oldukça az gelişmiştir. Mevcut haliyle geniş blok zincirlere yani kripto alanının çoğuna erişilemez. Bununla birlikte projeler ve kuruluşlar, uygun modelleme ve tasarım doğrulama sürecini kullanmadan test edilmemiş varsayımlara dayalı token ekonomileri başlatıyor. Böylece mühendislik standartlarına ulaşmak zorlaşıyor. Pek çok proje, bütünsel sistem tasarımına ve bu mekanizmaların birbirine bağlandığında nerede bozulabileceğine bakmadan tek mekanizmalar veya “Decentralized Finance (DeFi) legoları” oluşturmaya odaklanır. Bu yaklaşım ise sistemik riske ve tekrarlanan hatalara yol açar.
Teknik değerlendirmelerin eksikliğine ek olarak, bahsettiğimiz yeni ekonomik sistemlerin çoğu, yeni ortaya çıkan token ekonomilerinin büyümesini desteklemek için karar vermeyi sorumlu bir şekilde ele alacak kültürel ve yönetişim çerçevelerinden yoksundur.
DeFi’den inanılmaz bir yenilik ortaya çıkıyor. Kripto-ekonomik sistemlerin gerçek potansiyelini gerçekleştirmek ve bilgisayar destekli yönetişime yönelik algoritmik politika oluşturmayı geliştirmek için token mühendisliği alanını ilerletmeliyiz. Bunu yapmak için, açık kaynak modellerinin, modüler araçların, standartların ve eğitimin yanı sıra bu tomurcuklanan topluluklar, protokoller ve platformlar için kültürel çerçevelerin geliştirilmesine odaklanmalıyız*.
Gizlilik, topluluk ve ağ finansmanı için farklı ve güçlü yeni bir fırsatı tanımlamak için Michael Linton tarafından icat edilen bir terimdir.
Bilgi Ortaklığı ile Süreci Aydınlatmak
“Token Mühendislerini yarının ekonomilerinin dijital inşaat mühendisleri olarak düşünmeyi seviyorum. Yeni düşünce ve bilim alanları yaratıyoruz. Yalnızca finansın evrimi değil, aynı zamanda fiziksel analog altyapılar için benzer öngörü ve tasarım doğrulamasına ihtiyaç duyan yeni dijital toplumların ortaya çıkışı gerçekleşiyor.”
— Jake Cassini, Token Engineering Commons Steward
Token Mühendisliğini Geliştirme, TE Commons’ın misyonudur. Koordinasyon ve finansman yoluyla Token Engineering kamu mallarının ve TEC ekonomisinde yenileyici bir bilgi ortaklarının yaratılmasını destekleyecektir. Toplulukların hedeflerini desteklemek, esnek tokenize altyapıların oluşmasını sağlamak için DeFi’ı hem bilimsel hem de etik perspektiflerden araştırıyoruz.
Ekonomide, bir kamu malı (toplumsal mal veya kolektif mal olarak da anılır) hem devre dışı bırakılamayan hem de rakipsiz olan bir maldır. Bu tür mallar için, vatandaşların ödeme yapmamaları nedeniyle bunlara erişmeleri veya bunları kullanmaları engellenemez. Ayrıca, bir kişi tarafından kullanılması, diğer kişilerin erişimini engellemez veya başkaları için kullanılabilirliği azaltmaz.
TE Commons, burada yer alan teklifleri destekleyerek ve yine aşağıdaki konuların oluşturulmasını destekleyerek Token Mühendisliği alanını ilerletmek için hazırlanmış bir “kazan-kazan” ekonomisidir:
TEC’nin kamu mallarını desteklememiz neticesinde bu çaba zenginlik yaratabilir. Bununla birlikte, kültür oluşturma araçlarını kullandığımız ve token mühendisliği tasarımı ve rejeneratif-onarıcı mekanizmalar kullandığımız için, bireysel fayda sağlarken kolektif fayda sağlayabilir.
ETH Denver 2021’de Griff Green tarafından yapılan “Kamu Malları Çevresindeki Kolektif Psikozumuzu Sonlandırma” konusuna bakın.
Sürdürülebilir Tasarım Çözümlerini ve Kaynaklarını Paylaşma
Yeni teknolojiyi yönetmek için ortak sorumluluğa sahip olduğumuzu kabul etmek ilk adımdır. Gelişmekte olan disiplinde öncül araçlar yeni ortaya çıkıyor olsa da (cadCAD, TokenSpice ve Le Grand Jeu birkaç örnektir), hevesli yeni nesil token mühendisleri için mevcut eğitim, araç gereç ve kaynakları genişletmeye büyük bir ihtiyaç vardır.
Keşfedilebilir sanal kitaplıklara, birleştirilmiş standartlara, yeni ekonomik ilkellere, yeniden kullanılabilir açık kaynak modellerine ve kullanım için denetlenmiş akıllı sözleşmelere ihtiyacımız var. Tasarım zayıflıklarını belirlemek için DeFi alanındaki en son yenilikleri modellemek ve simüle etmek için bir veri bilimci ordusuna ihtiyacımız var. Bilgisayar destekli simülasyonlar, token mühendislerini gerçek zamanlı olarak bile sistemlerinde (token ekonomileri) gerektiğinde ayarlamalar yapma konusunda desteklemek için uçuş simülatörleri gibi çalışabilir. Böylece hedeflerin ve sistemlerin spesifikasyonları karşıladığından emin olmak için optimum kalıpları belgeleyebiliriz.
Token Engineering eğitimini ölçeklendirmemiz oyunlaştırılmış öğrenme platformları oluşturmamız gerekiyor (Crypto Zombies ve Vyper.fun gibi). Ekonomilerinin başarısını desteklemek için Ostrom’un ilkelerini simge ekosistemlerine entegre etmek için - TEC’nin ilk “Solf Gov” çalışmasına dayanan - kültürel çerçevelere ve en iyi uygulamalara ilişkin bir bilgi tabanına ihtiyacımız var.
Güçlü teknolojileri uygularken daha sorumlu, kasıtlı ve bilinçli olmak için kaynaklarımızı ve bilgimizi bir havuzda toplayarak ortak enerjimizi kullanmalıyız.
Ortak Mücadelemiz
İleriye dönük en iyi yol, Web3 ekosistemleri için mühendislik etiği ve standartlarının gelişimini destekleyen bir kültür geliştirmektir. Kamu mallarını finanse eden ve ortak bilgi kaynaklarını besleyen yenileyici bir ekonomi, tüm sosyoekonomik teknelerimizi kaldıracak yükselen bir dalga yaratır. Token Mühendisliği uygulamalarını hızlandıran, blok zinciri teknolojisi alanının olgunluğu ve evriminde büyük bir sıçrama sağlayan bir topluluğuz.
Bilimsel ve kültürel keşifler yapılıyor ama bu öncü çalışmanın hızlandırılması ve paylaşılması gerekiyor.
Elbette tüm bunlar sadece bir başlangıç - bize katılır mısınız?
🌱Misyona Katılın🌱
Token Engineering Commons topluluğu, ekosistem arkadaşları ve iş ortaklarıyla, bu vizyon çerçevesinde çalışmaları paylaşmaya ve birbirine bağlamaya açıktır. Ağlar, DAO’lar, müşterekler, topluluklar, kurumlar, akademi ve dünyadaki diğerleri arasında köprüler kurmayı arzuluyoruz.
Katılımızı ve paylaşımlarınızı memnuniyetle karşılıyoruz:
👋 Discord veya Telegram kanallarımızı ziyaret edin, kendinizi tanıtın ve üzerinde çalıştığınız şeyi paylaşın
☎ Discord’daki sesli kanalımızda 14:00 EST / 20:00 CET’deki haftalık topluluk çağrılarımıza merhaba deyin — takviminize eklemek için tıklayın
💸 TE projeniz için bir finansman teklifi gönderin
📑 Çalışma gruplarımız hakkında daha fazla detaya erişin ve seçtiğiniz birine katılın
📣 Gelişmelerden haberdar olmak için bizi Twitter ve Medium’da takip edin
Jeff Emmett, Griff Green, Kris Jones’a bu makaleye katkılarından dolayı ve Simon de la Rouviere, Michael Zargham, Trent McConaghy, Angela Kreitenweis, Sebnem Rusitschka ve Livia Deschermayer’e fikirleri ve bu alandaki öncü çalışmaları için özel teşekkürler! 🙏