I. Góc Nhìn Thị Trường Trong Thời Điểm Hiện Tại

"Multichain là tương lai"​​​​​​​ đã trở thành điệp khúc mới nhất được yêu thích trong không gian tiền điện tử.

Trái ngược với câu lý tưởng “một chain sẽ thống trị tất cả”, thị trường tiền điện tử đang bắt đầu có xu hướng tin rằng ngành công nghiệp blockchain sẽ bao gồm nhiều mạng lưới blockchain khác nhau giao tiếp với nhau theo một cách dễ dàng hơn (Cross-chain) giống như một người dùng điện thoại iPhone hiện có thể thực hiện cuộc gọi FaceTime với nhau.

Tuy nhiên, để thực hiện điều này vẫn là điều bất khả thi mãi cho đến thời điểm gần đây. Khi mối liên kết giữa các blockchain Layer1 hàng đầu trong thị trường Crypto hiện nay như Bitcoin, Ethereum, Solana, Avalanche và những mạng khác buộc người dùng về cơ bản chỉ được chọn một blockchain duy nhất để thực hiện các hoạt động tương tác và đầu tư. Không có nhiều cách để các blockchain tương tác với nhau, các ứng dụng cũng rất đơn giản chủ yếu là các bridge để di chuyển token qua lại các blockchain với nhau.

Hiểu được thực trạng trên, ZetaChain đã được thành lập với tầm nhìn trở thành một trong những mảnh ghép quan trọng hàng đầu của thế giới crypto trong thời điểm các nền tảng blockchain khác xuất hiện nhiều hạn chế.

II. Vậy ZetaChain Là Gì?

ZetaChain là một giao thức tương tác omnichain, có khả năng trao đổi thông điệp tới bất kỳ hợp đồng nào trên bất kỳ chuỗi nào. ZetaChain cũng cho phép các ứng dụng của người dùng có toàn quyền kiểm soát đối với kiến trúc và cách vận hành của nền tảng. ZetaChain là một layer truyền tải thông tin cho phép các hợp đồng thông minh tương tác với nhau trên đa mạng lưới blockchain.

Zetachain là một blockchain vận hành theo cơ chế đồng thuận bằng chứng cổ phần (Proof-of-stake). ZetaChain được phát triển trên định hướng trở thành giao thức cơ sở hạ tầng chuỗi chéo (cross-chain) được xây dựng trên công nghệ Cosmos SDK và Tendermint.

• Cosmos SDK là một bộ khung phát triển sẵn giúp tạo blockchain mới cho mọi trường hợp sử dụng một cách đơn giản hơn cho các nhà phát triển dự án. Có thể hiểu Cosmos SDK như là một mô -đun hỗ trợ các nhà phát triển có thể điều chỉnh các thành phần khác nhau của blockchain để phù hợp với nhu cầu của họ. Chính tính “mô -đun hoá” này là lý do khiến ngày càng nhiều Dapps được xây dựng trên Cosmos.

  Cosmos SDK đi kèm với một số mô-đun có sẵn như mô-đun IBC, mô-đun Staking, mô-đun phân phối phí quản trị và mô-đun banking hỗ trợ đa tài sản. Các mô-đun này giúp các nhà lập trình có thể sử dụng và xây dựng mọi thứ cho một blockchain hoàn chỉnh từ những bước đầu một cách dễ dàng hơn rất nhiều.

• Tendermint TBFT là một cấu trúc vận hành cơ chế đồng thuận, đồng thời cũng là một thuật toán. Điải thích Tendermint một cách dễ hiểu hơn, tôi sử dụng phép so sánh sau đây: Coi Cosmos tương tự như một mạng lưới máy tính trên toàn thế giới chạy trên các hệ điều hành khác nhau thì TenderMint chính là một hệ điều hành để vận hành Cosmos - giống như Windows hoặc Linux.

  Đây cũng là một giải pháp đóng gói các lớp đồng thuận và mạng kết nối (Consensus & Networking layers) của blockchain vào một động cơ chung. Điều này cho phép các nhà lập trình chỉ cần tập trung vào phát triển các lớp ứng dụng thay vì phải hoàn thiện các lớp công nghệ phức tạp. Sử dụng Tendermint giúp nhà phát triển tiết kiệm nhiều năm cho quá trình triển khai một blockchain.

  Tendermint TBFT được kết nối với lớp ứng dụng bởi ABCI (Application Blockchain Interface). Lớp ứng dụng này có thể được gói trong bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào, giúp các nhà phát triển có thể chọn một ngôn ngữ phù hợp với nhu cầu của họ.

Zetachain cũng giới thiệu một khái niệm hoàn toàn mới dựa trên công nghệ đặc trưng riêng của họ đó chính là Omnichain Dapps hay gọi ngắn gọn là OdApps. Với kiến trúc đặc trưng, Zetachain cho phép các nhà lập trình (developers) tạo ra các OdApps dễ dàng tương tự như cách để phát triển dApps cho một mạng blockchain đơn lẻ như Ethereum hay Solana trong khi có thể tận dụng khả năng tổng hợp trên đa mạng lưới.

III. So Sánh ZetaChain Với Các Blockchain Layer1 Khác

Các mạng lưới blockchain Layer1 trên thị trường đang khá phổ biến với giải pháp sử dụng các cầu nối (bridge) để kết nối với nhau. Tuy nhiên, thực trạng của giải pháp này đã bộc lộ rõ những yếu kém. Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần hiểu rõ cách thiết kế và vận hành của các cầu nối DeFi này như giải thích bên dưới đây.

Thiết kế bridge chủ yếu rơi vào 2 dạng phổ biến, dạng đầu tiên là “lock-mint-burn”, với thiết kế này, nếu người dùng muốn chuyển token từ blockchain A sang blockchain B. Trước tiên, token của người dùng sẽ được gửi vào một custody address trên blockchain A, sau đó một số lượng Wrapped token tương ứng sẽ được mint ra trên blockchain B.

Dạng bridge phổ biến thứ hai là “Liquidity Network Bridge”. Dự án sử dụng các liquidity pool trên chain A và B, dự trữ thanh khoản để sử dụng cho hoạt động cross-chain swap giữa chain A và B. Đồng thời sử dụng công nghệ Threshold Signature Schemes (TSS) hoặc các công nghệ tưởng tự để bảo mật cho các pool thanh khoản, đảm bảo các node trong network không thể trộm tài sản của người dùng.

Cả 2 cách thiết kế như trên đều vấp phải vấn đề về bảo mật cực kỳ nhức nhối mà thị trường vẫn đang phải đối mặt từ trước tới nay, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường đanh rơi vào giai đoạn “mùa đông crypto” như hiện tại. Với hàng loạt các thông tin các cầu nối bị hack gây ra thiệt hại hàng trăm triệu đô như vụ hack cầu nối Ronin Bridge với ~600 triệu đô bị “cướp” trắng, hay vụ hack cầu Womhole Bridge với tổng tài sản bị “đánh cắp” lên tới hơn 300 triệu đô và gần đây nhất và vụ hack cầu Nomad với hơn 190 triệu đô đã bị “bay màu” chỉ trong vòng 24h.

Tuy nhiên khi ZetaChain ra mắt, dự án giới thiệu một concept mới là “Omnichain DApp". Khái niệm Omnichain có thể được tóm tắt là sự chuyển giao và khả năng lập trình của các tài sản và thông tin giữa các blockchain. Áp dụng công nghệ smart contract độc quyền có thể hoạt động đa mạng lưới giúp quá trình chuyển đổi tài sản giữa các mạng lưới blockchain trên ZetaChain tương tự như thao tác swap token trên các sàn DEX. Tức là Omnichain smart contract loại bỏ hoàn toàn cơ chế trung chuyển token như wrapped tokens hay tạo pool riêng của cầu nối như 2 phương pháp trình bày ở trên mà các cầu nối bridge đang áp dụng. Điều này giúp tăng cường bảo mật tuyệt đối cho tài sản của người dùng khi chuyển đổi token giữa các blockchain khác nhau.

Các ưu điểm chính của ZetaChain:

• Omnichain Dapps (OdApps) gia tăng hiệu quả sử dụng vốn, và tận dụng tính thanh khoản cao trong DeFi.
• Chuyển đổi tài sản, dữ liệu xuyên chuỗi vơi mức độ bảo mật cao dùng Token gốc mà không cần phải chuyển đổi thành Wrapped Token.
• Cầu nối phi tập trung kết nối các blockchain khác nhau trên thị trường.
• Mang đến các sản phẩm đầu tư mới trong DeFi với những ưu điểm khắc phục nhược điểm của các sản phẩm cũ (các giao thức lending & borrowing, Cross-chain AMM DEX, ứng dụng Omnichain NFT).

ZetaChain chính là giải pháp được xây dựng để cho phép các blockchain tương tác với nhau mà vẫn đảm bảo được tính phi tập trung, bảo mật và không tin cậy. Nhưng phải hiểu chính xác rằng ZetaChain là một lớp cơ sở hạ tầng (Infrustructure Layer) cho phép các blockchain triển khai tích hợp trên nó, rộng hơn rất nhiều so với khái niệm blockchain nói trên.

IV. Sự Ra Mắt Của ZetaLabs

1. ZetaLabs là gì?

Zetalabs cho phép người dùng đóng góp cho sự phát triển blockchain của Zetachain bằng cách thử nghiệm với các Dapp Omnichain được xây dựng trên Zetachain Testnet. Những người đóng góp có thể mời người khác tham gia, sử dụng testnet các sản phẩm khác nhau trên Zetalabs để kiếm điểm ZETA - một loại điểm theo dõi tiến trình của trải nghiệm và đóng góp ý kiếm cải thiện cho phiên bản testnet của các sản phẩm.

2. ZetaLabs Swap App là gì?

ZetaLabs Swap App là một OdApp ứng dụng tính năng trao đổi token không thông qua cầu nối hay hoán đổi token thành các tài sản trung gian như Wrapped Token, hay locked token. Bằng cách tận dụng thanh khoản trong chính các pool trên blockchain gốc (ví dụ: uniswap trên Ethereum), Swap App hoán đổi token giữa các blockchain khác nhau trong khi giảm thiểu tối đa rủi ro cho người dùng và tối ưu hóa thanh khoản tiềm năng giúp việc hoán đổi token chuỗi chéo hiệu quả hơn.

Swap token (trao đổi token) là một tính năng cơ bản được ứng dụng trong hệ sinh thái tiền điện tử. Có rất nhiều cầu nối token và các giải pháp Stableswap đa chuỗi trên thị trường, nhưng chúng thường bị giới hạn trong khả năng tương thích đa blockchain và tính bảo mật.

OdApp đầu tiên trên Zetalabs là chức năng hoán đổi Omnichain các tài sản giao dịch giữa bất kỳ blockchain nào được kết nối. Ở phần tiếp theo của bài viết tôi sẽ hướng dẫn các bạn cách trải nghiệm Swap App, hệ thống điểm ZETA và ứng dụng Zetascan Explorer.

Chức năng swap tận dụng tính thanh khoản trên các blockchain hiện có (như pool thanh khoản của Uniswap), do đó loại bỏ các rào cản về bảo mật, tối ưu hoá thời gian và hiệu quả sử dụng vốn của người sử dụng. Với Swap App, người dùng có thể giao dịch tài sản mà họ đã có trên một blockchain A với các tài sản mà họ cần trên nhiều blockchain khác, một bước tiến trong công cuộc vận hành xuyên mạng lưới (interoperability) trong thị trường Crypto.

3. Điểm ZETA là gì?

Điểm ZETA cho phép các thành viên trong cộng đồng có thể theo dõi tiến trình và lượng đóng góp của họ cho testnet của ZetaLabs. Thành viên khi thực hiện các hoạt động sử dụng, trải nghiệm tính năng trên sản phẩm testnet hàng ngày như swap token (trao đổi token), trải nghiệm UI/UX, mời người dùng mới, feedback lỗi hiển thị hay lỗi vận hành… sẽ trở thành một người đóng góp (contributor) cho hệ thống và được thưởng điểm ZETA tương ứng. Mô hình thưởng điểm ZETA như sau:

4. Hướng dẫn tham gia testnet ZetaLabs Swap App

ZetaLabs Testnet 👩‍💻 Reward: Zeta Points (Điểm ZETA đo lường lượng đóng góp của thành viên với tư cách là một thành viên. Kiếm nhiều điểm ZETA hơn bằng cách mời bạn bè và sử dụng ZetaLabs hàng ngày.)

• Truy cập liên kết bên dưới để nhận 5000 Point👇

  https://labs.zetachain.com/leaderboard?code=R2ZtSg50TXQr23SY5_h5p

• Kết nối ví Metamask mạng testnet (Goerli ETH)

• Lấy ETH testnet làm gas fee tại địa chỉ

  https://goerlifaucet.com/

• Kết nối với tài khoản Twitter và xác minh tài khoản sau đó kết nối với địa chỉ ví Metamask và xác minh ví. Sau khi thành công hệ thống sẽ tự động cộng 5000 điểm ZETA vào tài khoản.

• Yêu cầu ZETA trong tab “Get ZETA” trên dashboard của trang web

Hoặc trong discord của ZetaChain ở kênh #zeta-faucet theo cú pháp: zeta faucet drip [địa chỉ ví]

• Trải nghiệm tính năng swap đối với tất cả các cặp token trong tính năng swap (hoán đổi)

• Gửi phản hồi trong discord của ZetaChain tại channel #🤙⼁testnet-feedback
• Xem bảng xếp hạng và số điểm ZETA ở tab Leaderboard trong trang dashboard.

• Mời bạn bè kiếm điểm ở Earn ZETA Points, với mỗi lượt mời thành công cả người mời và người được mời sẽ nhận 5000 ZETA, với mỗi giao dịch họ thực hiện hàng ngày, người mời sẽ nhận thêm 250 ZETA.

V. Tổng Kết

Các mạng đa chuỗi như ZetaChain cung cấp cơ sở hạ tầng đáng chú ý để hỗ trợ phát triển mạng lưới các blockchain, chứng minh rằng mô hình đa chuỗi hoạt động hiệu quả và là một cải tiến so với Bitcoin và Ethereum hiện nay. Tôi tin cái tên này sẽ có thể hỗ trợ hàng triệu người dùng hoạt động hàng ngày và hiện thực hóa tầm nhìn Web3 sở hữu và quản lý bởi cộng đồng người sử dụng.

Điều đáng nói ở đây là mỗi nền tảng blockchain sẽ có các ưu tiên và hạn chế khác nhau phù hợp với các trường hợp cụ thể. Sự ra mắt của ZetaChain và các đối thủ (Chainge Finance; LayerZero) cùng mục tiêu cách mạng hoá này là một cải tiến cho internet phi tập trung. Tiềm năng phát triển của họ là không thể phủ nhận.

Tất cả chúng ta đang tồn tại trong giai đoạn tồi tệ nhất của thị trường Crypto. Điều này không hẳn là xấu hoàn toàn, chúng ta chứng kiến nhiều dự án bị xoá sổ, thị trường được thanh lọc và cũng bộc lộ những lỗ hổng yếu kém. Các dự án tích cực xây dựng sản phẩm để cải thiện những yếu kém của thị trường trong giai đoạn này ghi điểm tuyệt đối với nhà đầu tư. ZetaChain là một trong những dự án đang có đủ các yếu tố trên và chắc chắn sẽ nằm trong danh mục dự án đáng quan tâm nhất của tôi trong mùa đông Crypto hiện tại.