Yakın zamanda Sui ve birkaç projenin 50x ve üzeri başlangıç hacmi yaratması ön satış (IDO) furyasının başlangıcına işaret olabilir. Ön satış nedir, nasıl katılınır ve nelere dikkat etmek gerekir kısaca göz atalım.

Nedir?

Initial Dex Offering (IDO), kripto para projeleri için son yıllarda oldukça ilgi gören yeni bir kaynak yaratma yöntemidir. Bir IDO, yatırımcıların tokenları doğrudan, genellikle bir blok zinciri ağında barındırılan merkezi olmayan borsadan (DEX) satın almalarına olanak tanır. Bir IDO'da satılan tokenlar genellikle piyasa fiyatından daha düşük bir fiyata sunulur ve bu da onu erken yatırımcılar için karlı bir yatırım fırsatı haline getirir.

Seedify, DAO Maker, CoinList, Impossible Finance, Enjinstarter ve Equinox, yatırımcıların IDO'lara katılmasına olanak tanıyan popüler IDO platformlarından bazılarıdır. Bununla birlikte, çoğu proje dolandırıcılığa, “rug” çekilmesine ve gecikmelere eğilimli olduğundan, IDO'lara yatırım yapmak riskli olabilir. Pink sale adı verilen ve KYC tanımlı bir launchpad aracılığıyla mn satışı yapılmayan projelerin IDO süreçlerinde rug faaliyetlerinin, yani proje sahibinin bir anda içerideki bakiyeyi çekerek kaçması olayına çok daha sık rastlanmaktadır. Aşağıda bahsi geçen ve nispeten “kurumsallaşmış” olan launchpadlerde yatırımcıyı koruyan bir dizi önlemler alınmıştır. Bu önlemlerden en etkili olanı geri ödeme garantili ön satışlardır. Eğer projenin fiyatı belirli bir süre sonunda alış fiyatının altına düşerse, launchpad platformu yatırımcıya parasının tamamını veya bir kısmını iade etme sözü vermektedir.

IDO'lara yatırım yapmak dikkatli bir değerlendirme ve araştırma gerektirir. Yatırımcıların yatırım yapmadan önce projenin web sitesini, Twitter ve Telegram hesaplarını, yatırımcı tabanını, whitepaper'larını, Medium makalelerini, İngilizce kalitesini, piyasa hacmini, tohum (seed), özel ve halka açık hak ediş süreçlerini ve satış fiyatlarını değerlendirmesi gerekir. Kapsamlı bir araştırma yapılmaması önemli kayıplara neden olabilir.

Yatırımcılar, IDO'lara katılmak için kullanabilecekleri NFT'leri veya launchpad tokenlarını satın alarak bir IDO'ya katılabilirler. En popüler 30 launchpad için satış öncesi satın alma uygunluk kriterleri:

• Binance Launchpad: Kullanıcılar Binance Coin'e (BNB) sahip olmalı ve Müşterini Tanı (KYC) doğrulamasını geçmelidir.

• Polkastarter: Kullanıcılar POLS tokenlerine sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• DuckStarter: Kullanıcılar DUCK tokenlerine sahip olmalıdır.

• TrustPad: Kullanıcılar TPD tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• PAID Ignition: Kullanıcılar PAID tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• DAO Maker: Kullanıcılar DAO tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• OccamFi: Kullanıcılar ORO tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• ChainGuardian: Kullanıcılar CGG tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• Poolz Finans: Kullanıcılar POOLZ tokenlerine sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• Launchpool: Kullanıcılar LPOOL tokenlerine sahip olmalıdır.

• SushiSwap MISO: Kullanıcılar SUSHI tokenlerine sahip olmalı ve cüzdanlarını platforma bağlamalıdır.

• ShibaLaunch: Kullanıcılar SHIBA tokenlerine sahip olmalıdır.

• Seedify: Kullanıcılar SFUND tokenlerine sahip olmalıdır.

• Ignition: Kullanıcılar IC tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• PaidPAD: Kullanıcılar PAID tokenlarına sahip olmalıdır.

• Bounce: Kullanıcılar Bounce tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• Verox: Kullanıcılar VRX tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• Cybertime Finance: Kullanıcılar CTi tokenlarına sahip olmalıdır.

• Mantra DAO: Kullanıcılar OM tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• SuperLauncher: Kullanıcılar ROCKET tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• GameFi: Kullanıcılar GAFI tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• Bondly: Kullanıcılar BONDLY tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• Unicrypt: Kullanıcılar UNCX tokenlerine sahip olmalıdır.

• Tezos Stable Technologies (TzST): Kullanıcılar XTZ tokenlerine sahip olmalıdır.

• BSCPad: Kullanıcılar BSCPAD tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• Red Kite: Kullanıcılar KITE tokenlarına sahip olmalıdır.

• Umbrella Network: Kullanıcılar UMB tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

• PentaLaunch: Kullanıcılar PENTA tokenlerine sahip olmalıdır.

• Prostarter: Kullanıcılar PROT tokenlerine sahip olmalıdır.

• Nafter: Kullanıcılar NAF tokenlarına sahip olmalı ve KYC doğrulamasını geçmelidir.

Garanti Alım

Bazı launchpadler 1.000 dolarlık bir yatırım için 20-50 dolar arasında garantili satın alma hakkı sunabilmektedir. Bu miktar daha popüler launchpadlerde daha yüksek maliyetlere çıkabilmektedir ve yüksek beklentisi olan projelerde alım miktarları dağıtılacak miktara göre azalabilmektedir.

Örneğin X bir launchpad 1000$’lık varlık yatırana, AAA IDO’sundan 10$’lık hakkı verirken, Z launchpadi aynı IDO için 3000$’lık varlık yatırana 15$’lık alım hakkı verebilmektedir. Launchpadler arasındaki bu varlık karşılığı verilen tahsisin miktarlarında değişiklikler meydana gelebilmektedir. Bu nedenle yatırımcılar en az varlık yatırma karşılığı tahsis alabilecekleri launchpadleri tercih etmektedirler.

Ek olarak yüksek varlık yatırımına karşın düşük tahsis veren launchpadlere diğer platformlara kıyasla etkisi daha yüksek IDO projeleri gelebilmekte olup, yatırımcılar yüksek yatırımlara karşın aldıkları tahsislerin 50-100x gibi artışlar göstermesiyle kazançlarını daha fazla alabilmektedir.

Bu dengeleri de gözeterek yatırımcılar katılacakları launchpad(leri) iyi bir hesap kitap yaparak seçmelidir. Çoğu launchpadin varlık yatırılması için satın alınması gereken tokenı da piyasa koşullarına göre zarar veya kar ettirebilmektedir.

Örneğin Enjinstarter projesinde garanti alım hakkı sunan 50.000 adet EJS bugün yaklaşık 250$ tutmaktadır. Ancak yatırımcı eğer Kasım 2021’de garanti yatırım için 50.000 EJS almak istediyse ödediği miktar tam 12.000$ civarında oldu.. Bu muazzam fark nedeniyle, alınacak olan launchpad tokenı çok iyi araştırılarak alınmalıdır.

İlk Gelen Alır (FCFS)

İlk gelen alır yani FCFS modelinde belirli bir tahsis miktarı çok düşük kriterler veya sıfır kriter gözetilerek tüm yatırımcıların değerlendirebilmesi için satışa sunulur. Örneği 10.000 adet token maksimum 10 dolarlık bir tahsis ile 1000 kişinin alabileceği bir satışa açılır. Bu satışa 100.000 kişi katılsa da 50 kişi de katılsa maksimum 1000 kişi 10 dolardan 10.000 adet token satın alabilir. Çoğu durumda zamana karşı verilen bu yarışı cüzdanın en fazla parası olan değil, en hızlı davranan yatırımcı kazanabilmektedir.

FCFS satışı kazanma şansınızı artırmak için akılda tutulması gereken birkaç temel kriter vardır:

Zamanlama: FCFS satışı genellikle kısa bir süre içinde, bazen sadece birkaç dakika içinde gerçekleşir. Satışın tam başlangıç zamanından haberdar olmanız ve açılır açılmaz katılmaya hazır olmanız gerekir.

Ağ Tıkanıklığı: Birçok kişi aynı anda bir satışa katılmaya çalıştığında, ağ tıkanabilir ve işlemler yavaşlayabilir veya başarısız olabilir. Bunu önlemek için, işleminize öncelik vermek amacıyla gaz ücretini veya işlem ücretini artırabilirsiniz.

Satış Öncesi Tahsis: Bazı launchpad'ler, belirli bir miktarda tokena sahip olmak, önceki satışlara katılmak veya bir üyeliğe sahip olmak gibi belirli kriterleri karşılayan kişilere satış öncesi tahsisat sunabilir. Satış öncesi tahsisata sahip olmak, FCFS satışında kazanma şansınızı artırabilir.

Kullanılabilir Fonlar: Bir FCFS satışına katılmak için cüzdanınızda gerekli fonların mevcut olması gerekir. Cüzdanınızda satın alma fiyatını ve işlem ücretlerini karşılamaya yetecek kadar kripto para olduğundan emin olun.

Plan: Ön satışta FCFS turunun gerçekleşeceği gün ve saat Türkiye saati ile mutlaka doğru bir şekilde öğrenilmeli ve not edilmelidir. Bu bağlamda, FCFS’nin yapılacağı zaman takvime eklenmeli ve hatta alarm kurularak hatırlatıcı eklenmelidir. Bu iş için nitelikli bir zaman ayrılmalıdır.

Teknik Bilgi: Bir FCFS satışına katılmak için, cüzdanınızı nasıl bağlayacağınız, satış emrini nasıl vereceğiniz ve işlem durumunu nasıl kontrol edeceğiniz de dahil olmak üzere launchpad platformunun nasıl çalıştığını iyi anlamanız gerekir. Satış başlamadan önce platforma aşina olduğunuzdan emin olun.

Tarayıcı: Launchpad sitesinin kayıtlı olduğu internet tarayıcının son sürüme yükseltiğinden emin olunmalıdır. Gerekirse launchpad sitesine ait tüm ön bellek (cache) ve şifre bilgileri silinerek, taze bir girişle siteye girilip tekrar cüzdan bağlanmalıdır. Olumsuz bir süreçle karşılaşılması durumunda mevcut bir tarayıcıdan bağımsız başka bir tarayıcı da hazır bir şekilde yedek olarak bekletilebilir.

Bağlantı: İnternet bağlantı hızınız çok iyi durumda olmalıdır. Çoğu launchpad sitesi Türkiye dışında barındırılmaktadır. Dolayısıyla siteye erişimde “ping” süresi kritik rol oynamaktadır. Örneğin ABD’de barınan bir launchpad’e FCFS ile girileceğinde Türkiye’den bağlanmak, buradaki bağlantı hızınız çok iyi olasa bile ping süresi yüzünden çok büyük oranda başarısız olabilmektedir. Bunu önlemek için ücretli VPN servislerini kullanarak launchpadin barındığı ülke seçimi yapılarak “ping” testleri yapılabilir.

Şans: FCFS satışları genellikle aşırı talep görür, yani talep arzı aşar ve katılmak isteyen herkes katılamaz. Bir FCFS satışında kazanmak, dikkatli hazırlık ve uygulamanın yanı sıra genellikle biraz şans gerektirir. 

Sonuç

IDO'lara yatırım yapmak erken yatırımcılar için kazançlı bir fırsat olabilir. Ancak, yatırımcıların yatırım yapmadan önce kapsamlı bir araştırma yapmaları ve ilgili riskleri göz önünde bulundurmaları gerekmektedir. Bununla birlikte, IDO'lara yatırım yapmanın kâra giden garantili bir yol olmadığını ve dikkatli bir değerlendirme ve araştırma gerektirdiğini unutmamak önemlidir.

Bu yazıda yer alan hiçbir betimleme ve açıklama yatırım tavsiyesi değildir.

Yazıyla ilgili hata ve önerilerinizi Twitter hesabım üzerinden bana iletebilirsiniz.