Rollup cần các mô hình token mới và các mô hình hiện đang triển khai có những thiếu sót. Trong bài đăng trên blog này, chúng tôi đề xuất một mô hình mới cho việc sản xuất khối layer2.

Khoảng một năm trước, Fuel Labs đã tung ra bản Optismistic Rollups đầu tiên trên mạng chính Ethereum: Fuel v1. Fuel v1 hỗ trợ chuyển khoản có thể mở rộng với các điều kiện đơn giản (bao gồm cả HTLC, cho phép hoán đổi nguyên tử với Ethereum và Bitcoin). Giao thức đã có thể thực hiện tất cả những điều này trong khi vẫn được giảm thiểu sự tin cậy và không cần sự cho phép, không tồn tại khóa quản trị hoặc khả năng nâng cấp đơn phương và là đỉnh cao (vào thời điểm đó) của ý tưởng ban đầu về việc triển khai Optimistic Rollups.

Kể từ thời điểm đó, chúng tôi đã thấy nhiều nền tảng mở rộng quy mô khác nhau cho Ethereum đứng trước thách thức giải quyết giá gas ngày càng tăng. Và chúng tôi đã thấy vai trò mà mô hình token, hoặc thiếu mô hình đó, có thể đóng trong việc tuyển dụng người dùng, nhà phát triển và vốn cho mạng — và các dự án thuộc lớp ứng dụng. Bây giờ, chúng tôi muốn khám phá một số mô hình độc đáo hơn cho token giao thức lớp 2.

Có nhiều lợi ích đối với token giao thức, ví dụ: chúng cho phép khuyến khích thanh khoản và có thể tạo ra một cộng đồng gắn bó. Tuy nhiên, chúng không phải là không có nhược điểm — và những nhược điểm đó có thể làm cho một token trở nên thậm chí là tồi tệ hơn cả việc vô dụng. Vào thời điểm chúng tôi đưa ra lập trường ban đầu chống lại các token layer 2, các phương pháp hay nhất cho các token như vậy đang ở giai đoạn đầu và chúng tôi không thấy trường hợp các mô hình ban đầu đó trở nên hấp dẫn.

Các mô hình token cần tránh

Một trong những đặc tính chính của rollups là việc không yêu cầu sự tin cậy: đảm bảo rằng người dùng sẽ không bao giờ bị đánh cắp hoặc đóng băng tiền của họ. Điều này được thực hiện thông qua sự kết hợp giữa tính khả dụng của dữ liệu và bằng chứng gian lận ( Optimistic Rollup ) hoặc bằng chứng hợp lệ ( Zk Rollup ). Lưu ý là các rollup được bảo mật bởi Ethereum, không phải một bộ công cụ khai thác / xác thực riêng biệt và đây là yếu tố phân biệt chính giữa rollup (layer2) và các sidechains bình thường (không phải layer2).

Với ý nghĩ đó, đây là một số mô hình token dưới mức tối ưu mà bạn nên tránh:

• Token Proof-of-Stake (PoS), nơi phần lớn validator đăng nhập vào các khối. Điều này cho phép phần lớn trình xác nhận kiểm duyệt các khối mới, có nghĩa là tiền của người dùng có thể bị đóng băng. Chúng ta không cần PoS để bảo mật cho các rollup, vì rollup đã được bảo mật bởi Ethereum. Lưu ý rằng các sidechains PoS hoàn toàn tốt theo đúng nghĩa của chúng, tuy nhiên đối với các rollup giao thức đồng thuận PoS là không cần thiết.

• Token trả phí, trong đó người dùng phải trả phí bằng token. Đối với các giao thức layer2 không có chủ quyền (như rollup trên Ethereum), điều này còn tệ hơn là vô dụng vì nó gây thêm vấn đề cho người dùng thực sự sử dụng rollup.

• Token quản trị, nơi đa số phiếu bầu có thể nâng cấp hợp đồng rollup. Điều này cho phép phần lớn chủ sở hữu token lấy cắp tất cả tiền của người dùng. (Thông tin thêm về các nâng cấp không ép buộc trong một bài đăng trong tương lai!)

Liệu Layer2 có thể làm tốt hơn?

Khám phá sự khan hiếm tài nguyên của rollup

Giống như bất kỳ blockchain nào, thông lượng giao dịch trong một rollup bị ràng buộc bởi một thỏa thuận với người dùng của nó thông qua việc hỗ trợ chi phí chấp nhận được để chạy một no xác thực hoàn toàn. Ràng buộc này vốn có tính chất chính trị: người dùng blockchain phải đồng ý những gì cấu thành phần cứng, băng thông và tỷ lệ xác thực "có thể chấp nhận được" để xác thực đầy đủ, vì người dùng không thể đáp ứng các yêu cầu này phải dựa vào bên thứ ba để truy cập vào trạng thái. Kết hợp với các chi tiết cụ thể của việc triển khai phần mềm node, ràng buộc này đặt giới hạn trên về số lượng giao dịch mỗi giây (TPS) mà blockchain có thể hỗ trợ. Một EVM rollup có cùng chi phí node xác thực hoàn toàn như Ethereum sẽ được giới hạn ở mức ~ 15 TPS giống như Ethereum!

Một cách khác để diễn đạt điều này là block space (ở dạng chi phí gas) trên rollup là một tài nguyên giới hạn, giống như block space trên Ethereum. Quan trọng hơn, block space trên rollup khác với blockspace trên Ethereum (xem bài này để biết thêm). Do đó, sự khan hiếm cho block space đó có thể tồn tại độc lập với sự khan hiếm cho block space của Ethereum.

Ở cấp độ kỹ thuật cao hơn, chúng ta có thể tổng quát hóa việc thăm dò trên để áp dụng cho các hệ thống hai lớp bao gồm các nguồn tài nguyên khan hiếm trực giao:

• một lớp khả dụng dữ liệu (đối với các rolluip nay thì đây là Ethereum, nhưng trong tương lai có thể bao gồm các lớp dữ liệu cho mục đích chung như Celestia)

• và một lớp thực thi (bản thân rollup).

Khả năng thực thi hữu hạn của một rollup rất khan hiếm và sự khan hiếm này có thể được token hóa. Lưu ý rằng sự khan hiếm này sẽ tồn tại bất kể nó có được token hóa hay không, do đó, việc bổ sung token vốn dĩ không tạo ra phí cao hơn.

Ví dụ đơn giản nhất về việc token hóa sự khan hiếm của một rollup là có một token trả phí, trong đó nhu cầu về block space ngày càng tăng đồng nghĩa với việc tăng nhu cầu đối với token. Thật không may, như đã thấy trong phần trước, điều này gây thêm khó khăn cho người dùng. Rollups có thể token hóa sự khan hiếm này mà không gây thêm khó khăn cho người dùng không?

Hóa ra là chúng có thể! Rollups có thể token hóa sự khan hiếm block space này thông qua quyền thu phí với tư cách là nhà sản xuất khối. Cũng giống như các token trả phí, nhu cầu về block space ngày càng tăng làm tăng phí, điều này làm tăng nhu cầu về quyền thu phí này. Điều này không gây thêm khó khăn cho người dùng cuối, vì họ có thể sử dụng rollup mà không cần token đó để trả phí.

Mô hình token này giúp giải quyết một thách thức lớn trong thiết kế rollup: phân quyền sản xuất khối. Mặc dù cơ chế tương tự như token sidechain PoS - các nhà khai thác node liên kết token để có quyền sản xuất khối và thu phí - khả năng chống kiểm duyệt của rollup tốt hơn: token chỉ được sử dụng để lựa chọn người lãnh đạo, vì vậy rollup không yêu cầu đa số đại biểu để bỏ phiếu cho các khối.

Kết luận

• Rollup cần các mô hình token mới và các mô hình hiện đang triển khai có những thiếu sót.

• Mô hình token tối ưu cho bất kỳ blockchain nào là nắm bắt giá trị của block space.

• Mô hình token được đề xuất cho phép token hóa không gian khối khan hiếm mà không thêm vấn đề với token phí.

• Những token này có thêm lợi ích là cho phép sản xuất khối phi tập trung.