İnternetin bir köşesinde, kendi kendini 'degen' ilan eden kripto para yatırımcıları, dogecoin DOGE %0,0 gibi mem tokenleri milyarlarca dolarlık aşırı yüksek değerlere (doge örneğinde yaklaşık 9 milyar dolar) yükseltiyor.
Karşılaştırma yapmak gerekirse Birleşmiş Milletler, tahmini 6,6 milyar dolar gerektiren dünya açlık sorununu çözmekte zorlanıyor ve bu meblağ, dogecoin'in mevcut piyasa değerinden %27 daha az. Dünyadaki açlığın sona erdirilmesi için dogecoin yerine blok zinciri teknolojisinin kullanıldığı bir dünya hayal edin. Bir grup kripto kuruluşu işte bunu yapmak için bir araya geliyor; kriptonun 'dejeneratif' davranışından bıkmışlar ve yeni, 'rejeneratif' bir gelecek başlatmaya hazırlar.
Kriptonun Koordinasyon Başarısızlığı
Kriptonun hayırsever girişimlerinin ironisi, onları belirsizliğe mahkum eden güce, yani koordinasyon başarısızlığına karşı koymak için var olmaları.
Kamu sağlığı veya çevremizin korunması gibi Kamu Yararına işler, genellikle koordinasyon başarısızlığına maruz kalır. Koordinasyon başarısızlığı, bir grup, arzu edilen bir sonucu (temiz hava veya temiz su) elde edebilecekken, karar alma sürecini koordine edemediği için bunu başaramadığında ortaya çıkar. Blok zincirleri koordinasyon başarısızlıklarını önlemek için geliştirilmiştir; zincirdeki hiçbir oyuncu veya blok bütüne üstün gelemez çünkü her blok bir sonraki tarafından onaylanmalıdır.
Oysa kriptoda Sam Bankman-Fried, Do Kwon ve Three Arrows Capital'in de aralarında bulunduğu bir grup kötü oyuncu tüm sektörün itibarını alt üst etmiş durumda. Medya milyarlarca dolarlık hırsızlıklara yönelirken, kriptoyu benimsemiş bir grup kuruluş, daha geniş ölçekli fayda için çalışıyor.
Kripto ve Hayırseverlik
Protocol Labs ve Giveth gibi sektörün ağır toplarını içeren Kamu Yararı İttifakı, işlem ücretlerini kamu yararı finansmanına aktararak blok zinciri sektörünün marka imajı sorununu çözmeyi amaçlayan bir hayırsever girişim örneği.
Bir diğer örnek olan Celo İklim Kolektifi, mobil öncelikli blok zincirinin temelini oluşturuyor ve ormansızlaşmayı önlemek için stabil coin'in yüzde 40'ına kadarlık bir kısmının (o dönemde 340 milyon dolar) yağmur ormanlarına yatırılacağını vaat ediyor. Eş zamanlı olarak, hayırseverlik odaklı bir blok zinciri ve DAO olan Gitcoin, dünyadaki açlıkla mücadele etmek amacıyla BM Çocuk Fonu ile ortaklık kuruyor ve kripto devleri Uniswap ve Coinbase kendi bağış vakıflarını kurarak kamu yararını fonlamak için milyonlarca dolar taahhüt ediyor. Gitcoin'in kurucu ortağı Kyle Weiss, bir röportajda bana kriptonun hayırsever bağışlarla olan bağlantısının, "meşru, giriş engeli az ve fazla durum tespiti gerektirmeyen sermaye dağılımı yolları arayan" bağışçılara yardımcı olduğunu söylemişti.
Gitcoin'den Weiss, kuruluşu ve kripto sektörü için "Biz bunu sunabiliyoruz" diyor. "PGN'i [Gitcoin'in blok zinciri] herkes kullanabilir ve zincir üzerindeki işlemleri herkes denetleyebilir"; güvene dayalı bir işlem gerekli değildir.
Gitcoin, Celo veya Giveth gibi hayırseverlik odaklı kripto kuruluşları tarafından yapılan bağışlar, 'zincir üzerinde' izlenebiliyor ve toplam katkıyı yavaş yavaş yiyen aracıların varlığını gerektirmiyor. Açlık çeken bir çocuk ya da kuşku duyan bir bağışçı için bu fark önemli.
Kriptonun İtibarını Kurtarmak İçin Bu Yeterli mi?
Gitcoin'den Kyle Weiss konuyu değerlendirmekte fazla hızlı davranarak, "Kamu yararına yaklaşık 75 milyon dolar ayırabildiğimiz için şanslıyız ancak FTX, Three Arrows Capital ve diğerleri aracılığıyla meydana gelen kayıpları düşündüğünüzde," diyor ancak daha cılız bir sesle devam ediyor: "Keşke bu hikayeleri etkisiz hale getirmek için milyarlarca dolar değerinde etkimiz olsaydı. Ama henüz o noktada değiliz."
Celo, Coinbase ve diğerlerinin yüz milyonlarca dolarlık katkıları dahi, Three Arrow Capitals tarafından düzenlenen ve on milyarlarca doları bulan dolandırıcılık ile kıyaslandığında devede kulak kalıyor.
'Degen'e Karşı 'Regen'
Gitcoin'den Kyle Weiss, kriptonun 'dejeneratif' tarafı yerine 'rejeneratif' tarafına yatırım yapmanın avantajlarını anlatırken, Celo'nun strateji ve inovasyon başkanı Nikhil Raghuveera, Forbes'e hem 'degen' hem de 'regen' dinamiklerinin bir arada var olabileceğini söylüyor.
Raghuveera, "Bence ikisi bir arada var olabilir" diyor ve ekliyor: "Bizim blok zincirine bakışımız 'her şeyin finansallaştırılması' görüşünden farklı. Odak olarak 'degen' davranışını alamazsınız ancak bunu daha büyük bir amacı desteklemek için kullanabilirsiniz."
Kamu Yararına İşleri Fonlamak Neden Şimdi Önemli?
Celo'dan Nikhil Raghuveera'ya göre ve kamuya açık blok gezgini verileriyle doğrulandığı üzere, hayırsever blok zinciri uygulamaları daha önce hiç olmadığı kadar ilgi görüyor:
Raghuveera, ihtiyaç sahibi bireylere evrensel temel gelir sağlamak için merkeziyetsiz bir uygulama olan Good Dollar'ın yakın zamanda aylık 150.000 aktif kullanıcıyı aştığını paylaşıyor. Mercy Corps Ventures tarafından oluşturulan işveren tabanlı bir stabil coin biçiminde olan bir başka proje ise Kenya ve diğer yerlerdeki mikro kredileri desteklemek için aylık 500.000 aktif kullanıcıya ulaşıyor.
Kripto sürekli olarak 'gerçek dünyada kullanım alanı olmadığı' için eleştirilirken 500.000 mikro kredi alıcısı ve 150.000 temel gelir faydalanacısı aksini kanıtlayabilir.
Günümüzde Kamu Yararına İşleri Fonlamak İçin Kripto Kullanımı
Gitcoin, Celo, Giveth ve diğer hayırsever oyuncular; kötü oyuncular ve dolandırıcılar tarafından çamura bulanmış bir kurtuluş yolunu açmaya çalışıyor. Bankman-Fried ve Kwon'u bir tarafa bırakırsak bu şirketler, blok zincirinin sadece adil ve merkeziyetsiz finans değil, aynı zamanda 'yenileyici' sonuçlar da sunduğu bir dünya öngörüyor.
2024 yılında dünyamız, gıda, finansman ve dünyadaki açlığı sona erdirmek gibi devasa koordinasyon sorunlarını çözmeye yönelik yaratıcılık konusunda hala açlık çekiyor olacak.
Weiss'in sözleriyle "Başarı; her biri PGN'i [kamu yararı ağları] kullanarak koordine olan ve etkileşime giren merkeziyetsiz uygulamalar, protokoller, topluluklar, DAO'lar ve hatta belki de yerel tokenlerden oluşan, gelişmekte olan bir ekosistem olacak; öyle ki bu unsurların, zincir üzerinde degen odağıyla veya başka şekilde gerçekleştirdiği her türlü etkileşim, kolektif kamu yararını fonlama mekanizmalarına geri dönecek."
Henüz dünyadaki açlığın sonu olmayabilir ama bu bir başlangıç.
Yazar :Jackie Berardo