สวีดัส สวัสดีครับพี่ๆเพื่อนๆ และน้องๆทุกคน ก่อนที่เราจะเข้าเนื้อหาผมขอแนะนำให้ทุกคนไปอ่านบทความคำศัพท์น่ารู้เกี่ยวกับ Taiko EP1 ก่อนนะครับเพื่อความเข้าใจสูงสุด สามารถกดลิ้งค์ด้านล่างได้เลยนะครับ

***ผมขอ Disclaimer ไว้ก่อนนะครับว่าผมไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญ เพียงแต่เป็นคนที่สนใจในด้านนี้ และต้องการแชร์ความรู้ที่มีประโยชน์ให้ทุกคนเท่านั้นเอง อย่าลืม DYOR กันด้วยนะครับ งั้นผมไม่พูดพร่ำทำเพลงละ เรามาเริ่มกันเลยดีกว่า

Ethereum เป็น Blockchain ที่มี Decentralization และ Security ที่สูง แต่กลับต้องแลกมาด้วย Scalibility ที่ต่ำ ฉะนั้น Rollups จึงเกิดขึ้นมาเพื่อแก่ปัญหานี้ ซึ่ง Taiko เป็นกลองญี่ปุ่น เอ้ย ไม่ใช่ เอาใหม่ Taiko เป็นเชน Type 1 Ethereum-equivalent ZK-Rollup (Type1 Zk-EVM) ที่พยายาม Scale Ethereum แต่ยังคงรักษาความเป็น Ethereum ให้มากที่สุด หมายความว่า ค่า Gas ในการทำธุรกรรมจะลดลง และความเร็วในการทำธุรกรรมจะเพิ่มขึ้น แต่ยังสามารถให้ Ethereum smart contracts, Dev tools, และ Ecosystem สามารถทำงานบน Rollup ได้โดยไม่ต้องมีการเปลี่ยนแปลงใดๆเลย อย่างไรก็ตาม ไม่มีสิ่งใดสามารถได้มาฟรีๆได้ ซึ่งมันกลับต้องแลกมาด้วยเวลา Zk-prove ที่ช้าลง

Taiko ประกอบไปด้วย 3 ส่วนใหญ่ๆ ได้แก่ ZK-EVM circuits, L2 rollup node, และ L1 Protocol

ZK-EVM circuit

ZK-EVM circuit มีหน้าที่พิสูจน์ความถูกต้องต่างๆบน Rollup ซึ่ง Taiko สามารรัน Ethereum smart contract และ EVM opcode ทุกชนิดโดยที่ไม่ต้องเปลี่ยนโค้ดเลย ดังที่ได้กล่าวไว้ก่อนหน้านี้แล้ว จึงทำให้ผู้พัฒนาสามารถย้ายโค้ดมายังเชน Taiko ได้อย่างสะดวกสบาย ฉะนั้นผู้พัฒนาสามารถนำเวลาที่เหลืออยู่ไปโฟกัสที่โปรเจกต์ตัวเองต่อได้อย่างคุ้มค่าที่สุด ฉะนั้นผมคิดว่าสิ่งนี้จะเป็นจุดเด่นหนึ่งให้ โปรเจคต่างๆบน Ethereum มีแนวโน้มมาใช้งานเชน Taiko มากขึ้น ซึ่งจะสร้างมูลค่าให้แก่ทั้งเชน Ethereum และ Taiko เป็นอย่างยิ่ง ไม่เพียงเท่านี้ผู้ให้บริการโครงสร้างพื้นฐาน และโดยเฉพาะผู้ใช้งานจากเชน Ethereum จะได้รับความสะดวกในการใช้งานเชน Taiko เช่นกัน

Taiko L2 rollup node

Taiko nodes นำข้อมูลธุรกรรมจาก Ethereum แล้ว Execute ธุรกรรมนั้นบน L2

Taiko protocol

Taiko protocol ถูก Deploy บน L1 ซึ่งก็คือ เชน Ethereum โดยทำหน้าที่ propose, prove, และ verify L2 Blocks
ไม่เพียงเท่านั้น Taiko protocol ยังถูก Deploy บนเชน L2 Taiko อีกด้วย เพื่อทำหน้าที่อำนวยความสะดวกให้ Protocol สามารถใช้ EVM ได้ โดยที่ Taiko ไม่ต้องเพิ่มระบบย่อยเพิ่มเติม และทำหน้าที่ Prove ว่า Block ที่ถูก Propose เป็นโมฆะ

เพราะฉะนั้นจากองค์ประกอบ 3 อย่างใหญ่ๆของ Taiko จึงสรุปได้ว่ามี 3 หน้าหลักบน Ecosystem ของ Taiko ได้แก่ Proposer, Prover, และ Node runner

Proposer

Proposer มีหน้าที่สร้าง Blocks จากธุรกรรมของผู้ใช้งานบน L2 โดย Propose Blocks เหล่านั้นที่ L1

Prover

Prover มีหน้าที่สร้าง ZK-SNARK proofs เพื่อยืนยันความถูกต้องของธุรกรรม L2 บน Block ดังกล่าว

Node runner

Node runner มีหน้าที่ Execute ธุรกรรมจากข้อมูล On-chain

โดยทุกคนที่สามารถทำทั้ง 3 หน้าที่หลักนี้ได้โดยไม่ต้องผ่านการควบคุมใดๆจาก Taiko ซึ่งผมคิดว่ามันเป็นจุดเด่นหนึ่งที่จะเสริมสร้าง Decentralization และ Security ของ Rollup ได้เป็นอย่างดี

Taiko ในปัจจุบันยังคงเป็นแค่ Testnet ที่ยังไม่มี ZKPs ด้วยซะด้วยซ้ำ ซึ่ง Snæfellsjökull Testnet เปิดให้ทุกคนให้สามารถไปทดลองใช้งานกันได้ เช่น การส่งเงินระหว่าง Wallet, การ Deploy smart contract, หรือ การรัน Node (โดย Testnet Node นี้เปิดให้ทำเฉพาะ Node ของ Proposer เพียงเท่านั้น)

เนื่องจาก Taiko ยังไม่ได้เจาะจงว่าจะเปิดตัว Mainnet เมื่อใหร่ แต่ได้พูดถึงว่าช่วงปลายปี 2023 หรือปีหน้าน่าจะสามารถเปิดตัว Mainnet ได้ ฉะนั้น เราก็คงต้องติดตามกันต่อไปว่า Taiko จะพัฒนา ZK-EVM ออกมาให้เราสามารถใช้จริงในอนาคตข้างหน้าจนทำให้เราต้องทึ่งและมหัศจรรย์ได้มากขนาดไหนกัน

สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่