RWA (Real World Assets) là những tài sản có tồn tại và giá trị trong thế giới thực, nhưng được đại diện bởi các token trên blockchain. Mục tiêu của RWA là kết nối giữa thị trường Crypto và thị trường truyền thống, tận dụng lợi thế của cả hai bên để tạo ra những sản phẩm và dịch vụ mới mẻ, hiệu quả và an toàn.

Tuy nhiên, RWA cũng không phải là một con đường hoàn toàn trải hoa hồng. Trong quá trình triển khai RWA trong Crypto, có nhiều rủi ro và khó khăn cần phải đối mặt và giải quyết. Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ với bạn một số bài học từ hai ví dụ thất bại gần đây của RWA trong Crypto: Goldfinch và USDR.

1. Goldfinch: Khoản vay kinh doanh không đảm bảo

Goldfinch là một giao thức cho vay phi tập trung (DeFi) trên blockchain Ethereum, chuyên cung cấp khoản vay kinh doanh cho các doanh nghiệp trong thế giới thực. Goldfinch không yêu cầu các khoản vay phải có đảm bảo, mà dựa vào sự tin tưởng và hợp tác của các bên tham gia.

Cơ chế hoạt động của Goldfinch có thể được tóm tắt như sau:

• Người dùng có thể gửi tiền vào các hồ bơi thanh khoản (liquidity pool) do các nhà vay quản lý, để kiếm lãi từ việc cho vay kinh doanh.

• Các nhà vay là các tổ chức tài chính chuyên nghiệp, có kinh nghiệm và uy tín trong lĩnh vực cho vay kinh doanh. Các nhà vay có thể rút tiền từ các hồ bơi thanh khoản để cho vay cho các doanh nghiệp trong thế giới thực, theo các điều khoản và điều kiện được Goldfinch duyệt.

• Các doanh nghiệp là các công ty hoặc cá nhân có nhu cầu vốn để phát triển kinh doanh. Các doanh nghiệp phải trả lãi cho các nhà vay theo kỳ hạn đã định, và lãi này sẽ được chia cho người dùng gửi tiền vào các hồ bơi thanh khoản.

Goldfinch đã thu hút được sự quan tâm và đầu tư của nhiều tổ chức lớn trong ngành Crypto, như a16z, Coinbase Ventures, IDEO CoLab Ventures. Tuy nhiên, Goldfinch cũng đã gặp phải nhiều vấn đề và rủi ro khi áp dụng RWA trong Crypto.

Một trong những vấn đề lớn nhất của Goldfinch là rủi ro tín dụng, tức là khả năng mất mát do các doanh nghiệp không trả nợ hoặc trả chậm nợ cho các nhà vay. Goldfinch đã phải công bố hai vụ việc liên quan đến rủi ro tín dụng trong thời gian gần đây:

• Vụ việc đầu tiên là về khoản vay cho Tugende, một công ty cho thuê xe máy ở Uganda. Goldfinch đã cho Tugende vay 5 triệu USD, nhưng sau đó phát hiện ra rằng Tugende đã che giấu các giao dịch tài chính giữa các công ty con của mình, và đã thua lỗ nặng do dịch Covid-19. Goldfinch đã phải giảm giá trị của khoản vay này xuống còn 0 USD, và chưa có kế hoạch thu hồi được tiền.

• Vụ việc thứ hai là về khoản vay cho Stratos, một công ty tài chính có trụ sở tại New York. Goldfinch đã cho Stratos quản lý một hồ bơi thanh khoản có giá trị 20 triệu USD, nhưng sau đó phát hiện ra rằng Stratos đã sử dụng tiền này để cho vay cho hai công ty khác là REZI và POKT, mà không có sự đồng ý của Goldfinch. Cả hai công ty này đều đã ngừng trả lãi, và Goldfinch đã phải giảm giá trị của khoản vay này xuống còn 13 triệu USD.

Những vụ việc này đã gây ra sự mất niềm tin và tổn thất cho cộng đồng Goldfinch, và cũng cho thấy sự thiếu minh bạch và kiểm soát của Goldfinch đối với các nhà vay và các doanh nghiệp. Goldfinch đã có các biện pháp khắc phục và cải thiện, như tăng cường quy trình kiểm tra và duyệt các nhà vay, thiết lập các chỉ số đánh giá rủi ro, tạo ra các cơ chế bảo hiểm và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng. Tuy nhiên, những biện pháp này có thể chưa đủ để ngăn chặn các rủi ro tín dụng trong tương lai.

2. USDR: Stablecoin được đảm bảo bởi bất động sản

USDR là một loại stablecoin được đảm bảo bởi các loại bất động sản ở Anh, được phát triển bởi Tangible trên mạng lưới Polygon. USDR có thể được tạo ra bằng cách gửi DAI hoặc TNGBL (token bản quyền của Tangible) vào hợp đồng thông minh của Tangible. DAI được gửi vào sẽ được sử dụng để mua các loại bất động sản ở Anh, và sau đó được token hóa thành các token ERC-721 để đại diện cho quyền sở hữu. TNGBL được gửi vào sẽ được giữ lại để duy trì tỷ lệ đảm bảo của USDR.

Mục tiêu của USDR là tạo ra một loại stablecoin có giá trị ổn định, và còn có thể mang lại thu nhập thụ động cho người giữ, thông qua việc chia sẻ lợi nhuận từ việc cho thuê các bất động sản. USDR có thể được sử dụng để giao dịch, lưu trữ giá trị, vay mượn và cho vay trong ngành Crypto, mà không bị ảnh hưởng bởi biến động của thị trường. Tuy nhiên, USDR cũng đã gặp phải một vấn đề nghiêm trọng khiến nó mất giá trị và hủy neo với USD.

Vào ngày 11 tháng 10, USDR đã bắt đầu xuất hiện hiện tượng hủy neo nghiêm trọng, khi giá của nó giảm xuống còn 0.515 USD, trong khi giá trị đảm bảo của nó vẫn là 1 USD. Điều này đã gây ra sự mất mát lớn cho những người nắm giữ USDR, với tổng số tiền ước tính là 22 triệu USD.

Nguyên nhân của sự kiện này là do sự thiếu hụt thanh khoản của USDR. Theo thiết kế của Tangible, USDR có thể được rút lại bằng cách gửi USDR vào hợp đồng thông minh và nhận lại DAI, TNGBL hoặc token ERC-721 tương ứng với các bất động sản. Tuy nhiên, do DAI và TNGBL là hai loại token có thanh khoản cao hơn so với token ERC-721, nên người dùng thường ưu tiên rút lại hai loại token này. Điều này đã dẫn đến việc hết quỹ DAI và TNGBL trong hợp đồng thông minh, và chỉ còn lại token ERC-721, mà không ai muốn nhận.

Để giải quyết vấn đề này, Tangible đã công bố một kế hoạch ba bước:

• Bước một là khẳng định rằng USDR vẫn có tỷ lệ đảm bảo là 84%.

• Bước hai là chuyển các token ERC-721 thành các token ERC-20 để tăng thanh khoản (hoặc bán các bất động sản nếu không có người mua token).

• Bước ba là sử dụng một tỷ lệ kết hợp của DAI, token ERC-20 và TNGBL bị khóa để rút lại USDR.

Theo một số nguồn tin, người dùng USDR có thể sẽ được hoàn trả:

• Giá trị 0.052 USD bằng DAI.

• Giá trị của một tài sản bất động sản được token hóa là 0.78 USD

• Giá trị 0.168 USD bằng TNGBL bị khóa.

Tuy nhiên, điều này cũng không thể cứu vãn được tình hình của USDR, và có thể nó sẽ sớm biến mất khỏi thị trường Crypto.

3. Bài học từ Goldfinch và USDR

Từ hai ví dụ thất bại của Goldfinch và USDR, chúng ta có thể rút ra một số bài học cho RWA trong Crypto:

• Bài học thứ nhất là về việc lựa chọn loại tài sản phù hợp để token hóa và sử dụng trong Crypto. Không phải tất cả các loại tài sản đều có tính thanh khoản, minh bạch và ổn định cao. Các loại tài sản có rủi ro cao, giá trị không rõ ràng, thanh khoản thấp và pháp lý phức tạp sẽ gặp nhiều khó khăn hơn khi được token hóa và sử dụng trong Crypto. Ví dụ, bất động sản và khoản vay kinh doanh là hai loại tài sản đã gây ra nhiều vấn đề cho Goldfinch và USDR, trong khi nợ chính phủ là một loại tài sản đã được chứng minh là hiệu quả khi được token hóa và sử dụng trong Crypto, như trong trường hợp của MakerDAO.

• Bài học thứ hai là về việc kết nối giữa tài sản thực và token. Đây là một thách thức lớn khi triển khai RWA trong Crypto, bởi vì cần có sự xác minh và cập nhật liên tục về quyền sở hữu, giá trị và trạng thái của các tài sản thực trên blockchain. Để làm được điều này, cần có sự hợp tác giữa các bên liên quan, như nhà phát hành token, nhà cung cấp dịch vụ tài chính, nhà cung cấp dữ liệu, nhà kiểm toán, nhà điều hành mạng lưới, cơ quan quản lý và người dùng. Ngoài ra, cần có các tiêu chuẩn kỹ thuật và pháp lý để đảm bảo tính tương thích, minh bạch và an toàn của các giao dịch liên quan đến RWA.

• Bài học thứ ba là về việc quản lý rủi ro tín dụng và thanh khoản. RWA khi được token hóa và sử dụng trong Crypto sẽ phải đối mặt với rủi ro tín dụng và thanh khoản cao hơn so với các tài sản Crypto khác. Rủi ro tín dụng là khả năng mất mát do bên nợ không trả nợ hoặc trả chậm nợ cho bên cho vay. Rủi ro thanh khoản là khả năng mất mát do không thể bán hoặc mua các token RWA với giá mong muốn hoặc trong thời gian mong muốn. Để giảm thiểu rủi ro này, cần có các biện pháp bảo hiểm, định giá, phân loại và phân bổ rủi ro cho các bên tham gia.

Kết luận

RWA là một xu hướng mới và hấp dẫn trong ngành Crypto, mang lại nhiều cơ hội cho sự đổi mới và phát triển của thị trường tài chính. Tuy nhiên, RWA cũng gặp phải nhiều thách thức và rủi ro khi áp dụng trong Crypto, đòi hỏi các dự án RWA phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, cẩn trọng và chuyên nghiệp. RWA trong Crypto vẫn là một lĩnh vực đầy tiềm năng nhưng cũng đầy thử thách, cần có sự tham gia và đóng góp của nhiều bên liên quan để phát triển bền vững và an toàn.