zk-Rollup bir Layer 2 blokzincir teknolojisidir. Layer 2, Ethereum üzerinde gerçekleştirilen işlemleri işlerken, aynı zamanda bünyesindeki uygulamalara Ethereum Mainnet gibi Layer 1 ağlarının sağladığı güvenliği sunarak onları ölçeklendirir. Bu yazıda birbiriyle ilişkili iki önemli soruyu yanıtlıyoruz. Bu sorular arasında "Layer 2 Ölçekleme Nedir?" ve "zk-Rollup Teknolojisi Neyi Çözer?"

Daha fazlasını öğrenmek için okumaya devam edin.

Layer 2 Ölçekleme Nedir?

Giriş bölümünde Layer 2 ölçeklendirmesinin ne olduğuna değinmiştik, ancak Layer 2 teknolojisinin işlem hızını da geliştirdiğini bilmek önemlidir. Buna ek olarak, işlem ücretlerini düşürmeye yardımcı olurlar. Böylece, Layer 2 ölçeklendirme, Ethereum'un güvenliğinden ve merkeziyetsizliğinden ödün vermeden Ethereum'u daha kullanışlı hale getirir. Sıklıkla, Ethereum işlemleri çok zaman alır ve yüksek işlem ücretleri içerir. Layer 2 (L2) ölçeklendirme, bu maliyetleri azaltır ve verimi artırır.

Ölçeklendirme işlemine yardımcı olan birkaç farklı Layer 2 çözümü vardır. Bu çözümler arasında Polkadot, Immutable X ve Polygon bulunur.

Layer 2 Ölçeklendirme Çözümleri Neden Gereklidir?

Layer 2 ölçeklendirme çözümleri önemlidir çünkü daha fazla ve daha hızlı Ethereum işlemlerine izin vererek maliyetleri düşürürler. Aynı zamanda, Ethereum ağının tüm temel özelliklerini bünyelerinde barındırırlar:

• Tam Merkeziyetsizlik
• Güvenlik
• Şeffaflık

Katman ölçekleme çözümleri, daha iyi verimlilik ve daha az gas kullanımıyla işlemlerin karbon ayak izini azaltır. Bu nedenle, daha düşük ücretler vardır ve çevre için daha iyidir.

Ethereum blokzincirinin en büyük eksikliklerinden biri, yavaş bir işlem hızına (saniyede 15 işlem) sahip olmasıdır. Bu nedenle, Layer 2 ölçeklendirme çözümleri, hızı ve işlem ücretlerini iyileştirmeye yardımcı olur.

zk-Rollup Teknolojisi Neleri Çözer?

Tek bir Layer 2 ölçekleme çözümünün, Ethereum blokzincirinin tüm eksikliklerini tek seferde gideremeyeceğini anlamak önemlidir. Bu nedenle, zk-Rollup teknolojisi bunu çözmeye yardımcı olur. Bir rollup, Ethereum işlemlerini gerçekleştiren ancak aynı zamanda Ethereum Mainnet'e (Layer 1) işlem verilerini gönderen bir L2 ölçeklendirme çözümüdür. Yani işlem verileri Layer 1'de saklanmaktadır. Layer 2 üzerinde gerçekleşen her işlemin Layer 1 üzerinde bir kanıtının olmasının sonucu olarak, Layer 1’in sağladığı güvenlik özelliklerinde herhangi bir taviz söz konusu değildir. Buna ek olarak, tüm işlemler Layer 1 üzerinde gerçekleştirilir ve bu da gas ücretlerinde düşüş sağlar.

Rollup’ların bir diğer önemli özelliği, L1'deki akıllı bir sözleşmenin, L1'de depolanan işlem verilerinin kullanımı yoluyla L2'de işlemleri gerçekleştirebilmesidir.

ZK Rollup Teknolojisinin Açıklaması

zk-Rollup’lar, zincir dışı hesaplamalar yapar ve bu hesaplamaların kanıtını ana zincire sunar. zk-Rollup çözümlerinin avantajları arasında çok kısa işlem süreleri, yüksek güvenlik ve tam merkeziyetsizlik vardır.

Bununla birlikte, zk-Rollup çözümlerinin bazı dezavantajları da vardır. Kullanıcının işlem sırasını değiştirebilmesi bu dezavantajlardan birisidir. Bir diğeri ise, zincirde daha az işlem sayısına sahip küçük uygulamalar söz konusu olduğunda, geçerlilik kanıtının hesaplanmasının zor olmasıdır. zk-Rollup teknolojisinin sunduğu çözümün sonucu, Ethereum blok zincirine daha fazla katılımdır.

Kapanış

Sonuç olarak, “Layer 2 ölçekleme nedir?” sorusunun cevabı, hem şirketlere hem de son kullanıcıya fayda sağlayan işlem hızının iyileştirilmesine yardımcı olma sürecidir. Ayrıca, birçoğu teknolojiyi belirli işlevler için kullanan çeşitli şirketlerin çeşitli ekosistemlerine sahip olan birçok zk-Rollup projesi de var. zk-Rollup teknolojisinin şirketler arasında önemli bir kullanımı da, kendi maliyetlerini sınırlamasıdır; bu da dolaylı olarak kullanıcı deneyimini iyileştirmektedir.